Dünya'nın Kutsal Mekanları

Din, insan deneyiminde uzun zamandır merkezi bir rol oynamaktadır. Örgütlü din, uygarlığın başlangıcından bu yana şu ya da bu şekilde var olmuştur. Belirli bir inanç tarafından ortaya atılan belirli iddialar hakkında ne düşünülürse düşünülsün, dinin önemine karşı çıkmak mümkün değildir.

Günümüzde milyarlarca insan hayatlarını dini öğretiler etrafında düzenlemekte ve dünyanın dört bir yanındaki çeşitli yerleri kutsal kabul etmektedir. Dünyanın en önemli dini mekanlarından oluşan bu listeyi sizler için derledik. Mutlaka eksikler olsa da, bu yerler somut olmayan birer kültürel hazinelerdir ve bunlar dünya üzerindeki en önemli dini mekanlardır.

Archbasilica of Saint John Lateran, Roma

Yaygın bir yanlış kanıya göre Roma şehri içindeki papalık bölgesinde yer alan Aziz Petrus Bazilikası en önemli Katolik Katedrali'dir. Aslında, Roma'daki Aziz John Lateran Başkilisesi, dinin en yüksek rütbeli kilisesi ve Roma Piskoposu'nun, yani Papa'nın makamıdır. Aziz John Lateran, Roma'daki en eski halk kilisesidir ve kathedra olarak bilinen papalık tahtını barındırır. Mevcut yapı 17. ve 18. yüzyıllarda bir dizi tadilattan geçmiştir.

Papa Leo XIII'ünki de dahil olmak üzere birçok papalık mezarı archbasilica'nın içinde yer almaktadır. Papa Leo XIII, Aziz Petrus Bazilikası'nda toprağa verilmeyen son papadır. Aziz John Lateran ayrıca MS 4. yüzyılda Kudüs'ten Roma'ya getirilen ve İsa'nın bir zamanlar yürüdüğü merdivenlerle aynı olduğu anlaşılan Scala Sancta ya da Kutsal Merdivenler olarak adlandırılan merdivenleri de içermektedir. Aziz John Lateran Baş Bazilikası Kolezyum'dan çok uzakta değildir.

Batı Duvarı, Kudüs

Yahudiliğin en kutsal mekânı, İkinci Tapınak'ın MS 70 yılında yıkılana kadar ayakta kaldığı Kudüs'teki Tapınak Tepesi'dir. Tapınağın batı istinat duvarı o zamandan beri korunmaktadır ve toplanıp dua etmek için en önemli yer olarak kabul edilmektedir. Yahudi dini kararnameleri, Yahudilerin bilmeden Kutsalların Kutsalı'ndan geçmelerini önlemek için şu anda inananların Tapınak Tepesi'ne girmesini yasaklamaktadır.

Tapınak Tepesi'nin üstündeki geniş açık alana, İslam'ın en önemli dini mekânları arasında yer alan Kubbet-üs Sahra ve Mescid-i Aksa hâkimdir. İsrail işgal makamlarına göre, güvenlik nedeniyle kapalı olmaması koşuluyla Tapınak Tepesi'ne ziyaretçi kabul edilmektedir. Bölgede sadece Müslümanların açıkça dua etmesine izin verilmektedir. Namaz kılarken gözlemlenen gayrimüslimler sınır dışı edilmektedir.

Tapınak Tepesi (Haram-üş Şerif)

Kudüs’ün en kutsal alanlarından biridir ve üç büyük din için derin anlam taşır. Yahudilikte, Birinci ve İkinci Tapınak’ın bulunduğu yer olarak Tanrı’nın huzuruna en çok yaklaşılan mekândır; bitişiğindeki Ağlama Duvarı bu mirasın sembolüdür. İslam’da, Mescid-i Aksa külliyesi ve Kubbetü’s-Sahra ile birlikte, Peygamber Muhammed’in İsra ve Mirac hadisesine atfen “üç harem”den biri kabul edilir. Hristiyanlıkta ise İsa’nın öğretilerinin ve Kudüs’teki son haftasının geçtiği kutsal coğrafyanın kalbidir. Yüzyıllar boyunca inanç, ibadet ve hatıranın kesiştiği bu plato, saygı ve sükûnetle ziyaret edilmesi gereken müşterek bir mirastır.

Doğuş Bazilikası (Beytüllahim)

İsa Mesih’in doğduğuna inanılan Mağara’nın üzerine kurulu olduğu için Hristiyan dünyasının en eski ve en saygın hac merkezlerinden biridir. İlk bazilika 4. yüzyılda İmparator Konstantin ve annesi Azize Helena tarafından yaptırıldı; günümüzdeki yapı büyük ölçüde 6. yüzyılda İmparator Jüstinyen döneminden kalmadır. Mağara’da zemindeki gümüş yıldız, “Hic de Virgine Maria Jesus Christus natus est” (İsa Mesih burada Bakire Meryem’den doğdu) yazısıyla doğum noktasını işaret eder. Latin (Katolik), Rum Ortodoks ve Ermeni kiliselerinin paylaştığı bu kutsal mekân, özellikle Noel dönemindeki ayinlerle dünyanın dört yanından hacıları bir araya getirir.

Guadalupe (Meksika) – Nuestra Señora de Guadalupe Bazilikası

Meksiko’daki Guadalupe Bazilikası, 1531’de yerli Juan Diego’ya göründüğüne inanılan Meryem’in mucizevi tilma (pelerin) görüntüsünü barındırdığı için Latin Amerika’nın en büyük hac merkezlerinden biridir. Tepeyac Tepesi’ndeki Eski Bazilika (1709) ile 1976’da inşa edilen, yüzbinleri ağırlayabilen Yeni Bazilika yan yanadır. Ziyaretçiler, hareketli yürüyüş bantlarıyla tilmanın önünden geçerek ikona yakından bakabilir. En yoğun dönem 12 Aralık (Guadalupe Günü) ve öncesindeki hac haftalarıdır; sabah saatleri daha sakindir.

Mekke Ulu Camii, Suudi Arabistan

İslam geleneğine göre müminler günde beş vakit namazlarını Mekke'deki Ulu Cami'nin merkezinde yer alan küp şeklindeki Kâbe'ye yönelerek kılmalıdır. Müslümanlar tarafından Tanrı'nın yeryüzündeki evi olarak kabul edilen Kâbe ve onu çevreleyen Ulu Cami, İslam'ın en kutsal yerleridir. Gücü yeten tüm Müslümanların hayatları boyunca bir kez Mekke'ye yıllık Hac ziyaretini gerçekleştirmeleri beklenmektedir.

Yüzyıllar boyunca genişletilen Ulu Cami bugün dünyanın en büyüğüdür. Cami aynı zamanda ilahi bir su kaynağı olduğuna inanılan Zemzem Kuyusu'nu da barındırmaktadır. Gayrimüslim ziyaretçilerin para cezası veya Suudi Arabistan'dan sınır dışı edilme cezası nedeniyle Mekke şehrine girmelerine izin verilmemektedir. Kuzeydeki Medine şehri ziyaretçilere açıktır ve İslam'ın ikinci en kutsal mekânı olan Muhammed Peygamber'in mezarının bulunduğu camiyi içerir.

Mescid-i Haram (Mekke)

İslâm’ın en kutsal mabedi; Kâbe’yi barındırır, kıblenin merkezidir ve milyonlarca Müslümanın Hac ve Umre ibadetini gerçekleştirdiği yerdir. Tavaf, Safa–Merve arasında sa‘y, Makam-ı İbrahim’de namaz ve Zemzem bu kompleksin başlıca unsurlarıdır. En yoğun dönemler Zilhicce (Hac mevsimi) ve Ramazan’dır; serin saatler için sabah erken veya gece geç tercih edilir. Ziyarette sade giyim, sükûnet ve alan kurallarına saygı esastır.

Şiraz (Şah Çerağ)

İran’ın Şiraz kentindeki Şah Çerağ Türbe ve Mescid Kompleksi, iç mekânı kaplayan milyonlarca küçük aynanın (ayna-kâri) yarattığı ışıl ışıl atmosferiyle ünlü bir ziyaretgâhtır. Kompleks, İmam Rıza’nın kardeşleri kabul edilen Ahmed (Mir Seyyid Ahmed) ve Muhammed’in türbelerini barındırdığı için Şiî dünyasında özel saygı görür. Geniş avluları, kubbe–minareleri ve zarif hat süslemeleriyle gün boyu etkileyici olsa da akşam ışıklarında parıltısı doruğa çıkar. Ziyarette mütevazı giyim, fotoğraf kurallarına uyum ve avluda sakinlik esastır; kadın ziyaretçiler için girişte örtü (çador) temini genellikle sağlanır. Dini bayramlarda kalabalık artar; daha huzurlu bir deneyim için sabah erken saatler idealdir.

Bahaullah Mabedi, Akka, İsrail

Batı'da hala büyük ölçüde bilinmese de popüler olan Bahai Dini, açıklık ve kapsayıcılığı öğretir. Taraftarları tüm dini inançlarda içsel bir değer bulur ve tüm halklar arasında uyum için çalışır. İsrail'in Akka kentindeki Bahaullah Mabedi, Bahai Dini'nin en kutsal mekânı olarak kabul edilir. İnancın kurucusu olarak kabul edilen Bahaullah'ın kalıntıları bu mabette bulunmaktadır.

Kabe'ye doğru dua eden Müslümanlara benzer şekilde, Bahai inananları da dua ederken Bahaullah'ın Türbesi'ne bakarlar. Mabet, Akka merkezinin kuzeyinde pastoral bir bahçe alanı içinde yer almaktadır. Arazide rehberli turlar mevcuttur ve Bahai İnancı hakkında bilgi veren bir ziyaretçi merkezi de bulunmaktadır. Buraya gelen hacılar sıklıkla Hayfa'daki Bahai Dünya Merkezi'ni de ziyaret ederler; burada inancın ana idari binaları bulunur.

Kutsal Kabir Kilisesi, Kudüs

Kudüs'ün Hristiyan Mahallesi'nde yer alan Kutsal Kabir Kilisesi, çoğu Hristiyan mezhebi tarafından inancın en kutsal iki mekanını içerdiği kabul edilir: İsa'nın çarmıha gerildiği yer ve gömüldüğü ve dirildiği mezar. Her iki yer de tarihsel olarak açıktaydı, ancak daha sonra kilise onları içerecek şekilde inşa edildi.

Her yıl çok sayıda hacı, özellikle Paskalya Pazarı'na giden Kutsal Hafta boyunca bölgeye yolculuk etmektedir. Geleneğe göre, Haç İstasyonları olarak adlandırılan son dört tören günümüz kilise duvarları içinde gerçekleşmiştir. İsa'nın öldüğü söylenen kayanın üzerinde süslü bir Çarmıha Gerilme Sunağı yer almaktadır. Kutsal Kabir Kilisesi her gün açıktır. Giriş ücreti yoktur; ancak, kalabalıklar büyükse sırada beklemeye hazır olun.

Kashi Vishwanath Tapınağı, Varanasi, Hindistan

Hindistan'ın Varanasi kentindeki Kashi Vishwanath Tapınağı Hindu tanrısı Shiva'ya adanmıştır. Hinduizm'in en önemli tapınaklarından biri olarak kabul edilen tapınak, Ganj Nehri'nin batı kıyısında yer almaktadır. Varanasi, Hindular için önemli bir hac yeridir. Her yıl milyonlarca kişi nehirde yıkanmak için girişimde bulunur.

Kutsal sular, günahları uzaklaştırdığına inanılan bir ruhsal arınma kaynağıdır. Varanasi'nin dar ve kalabalık sokaklarında gezinmek sizi Kashi Vishwanath Tapınağı'na götürecektir. Yol boyunca dükkanlar çeşitli eserler satmaktadır. Tapınağın altın kubbeleri güneşte ışıl ışıl parlar. Geceleri, yapay aydınlatma tapınak kompleksini göz kamaştırıcı bir renk dizisiyle aydınlatır. Yıldızları düşünmek için bir an durmak anlamlı ve dokunaklı bir deneyimdir.

Kandy – Diş Tapınağı (Sri Dalada Maligawa)

Sri Lanka’nın Kandy kentindeki bu tapınak, Buddha’ya ait olduğuna inanılan diş kutsal emanetini altın bir lahitte sakladığı için ülkenin en saygın hac merkezidir ve “Kandy’nin Kutsal Şehri” UNESCO alanının kalbidir. Günlük puja (ayin) saatlerinde davul–nefesli eşliğinde kutsal alan kısa süreliğine açılır; en sakin ziyaret için sabah erken idealdir. Etiket: Omuz–diz kapalı giyim, ayakkabıları çıkarma, içeride sessizlik ve fotoğraf kurallarına saygı.

Ise Büyük Tapınağı, Japonya

Şintoizm Japonya'da ortaya çıkmıştır ve uygulayıcıları her şeyde maneviyat bulmaktadır. Şinto Mabetleri meditasyon ve tefekküre uygun uyumlu bir ortam yaratır. Ise Büyük Tapınağı birçok kişi tarafından inancın en önemli tapınağı olarak kabul edilmektedir. Güneş tanrıçası Amaterasu'ya adanmış olan tapınak, Şinto mimarisinin karakteristik ahşap çerçeve tasarımına sahiptir.

Ziyaretçiler sık sık bölgeye nüfuz etmiş gibi görünen sakinlik ve huzur duyguları hakkında yorum yapmaktadır. Şinto inananları Ise Büyük Tapınağı'nı önemli bir hac yeri ve herkesin hayatında en az bir kez ziyaret etmesi gereken bir yer olarak görmektedir. Sevimli kafeler ve erişte dükkanlarının yanı sıra çok sayıda küçük el sanatları mağazası bulabileceğiniz yakındaki Oharaimachi Caddesi'ni keşfetmek için biraz zaman ayırın.

Mahabodhi Tapınağı, Bodh Gaya

Ana akım Budizm'de Buda bir ilahtan ziyade öykünülmeye değer bir figür olarak kabul edilir. Falgu Nehri kıyısındaki Bodh Gaya'da dünyanın en önemli Budist hac yerlerinden biri bulunmaktadır. Budist kutsal kitabına göre, ilk Buda olan Siddhattha Gotama, Bodhi ağacının gölgesinde otururken aydınlanmaya burada ulaşmıştır.

O ağacın bir torunu bugün Mahabodhi Tapınağı'nda yetişmekte ve Buda'nın oturduğu yeri görmek isteyen çok sayıda hacıyı kendine çekmektedir. UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak kabul edilen tapınak kompleksinde ayrıntılı bir piramit yapısı, gölet ve bahçeler bulunmaktadır. Arazinin belirgin bir ruhani havası vardır ve ziyaret eden herkes buranın neden bu kadar özel bir yer olarak kabul edildiğini hemen anlar.